Design thinking: samen werken aan échte oplossingen

Organiseer nu een workshop op jouw school

Samen met leerlingen, ouders en medewerkers echte veranderingen in gang zetten? Dat kan met design thinking. Design thinking is een krachtige methodiek om op een creatieve én concrete manier met complexe onderwijsvraagstukken aan de slag te gaan. Bijvoorbeeld met anders organiseren.

Design thinking is mensgericht. Samen bedenk je nieuwe inzichten en oplossingen die aansluiten bij jóuw praktijk en op jullie behoeften. Dat is een iteratief proces, vertelt Erik Verstegen, senior adviseur van B&T. “Je werkt in kleine stappen en stuurt continu bij. Zo verbeter je, totdat je de gewenste oplossing hebt bereikt.”

Design thinking is een bewezen methodiek die veel wordt gebruikt in allerlei sectoren, maar die tot nu toe in het onderwijs onderbelicht is gebleven. De methodiek bestaat uit vijf fasen: inleven (empathie voor de gebruiker, bijvoorbeeld door observatie en interviews), definiëren (het probleem analyseren en formuleren), ideeën genereren (brainstormen), prototypes maken (concepten uitwerken van de meest veelbelovende ideeën) en testen (feedback verzamelen bij echte gebruikers om te verfijnen en te verbeteren). De fasen kunnen afhankelijk van de onderzoeksvraag in korte of langere tijd worden doorlopen.

Haalbare oplossingen

Alles is gericht op oplossingen die écht werken, zegt B&T-adviseur Eline Verbeek: “Design thinking helpt je om problemen niet alleen te analyseren, maar om daadwerkelijk tot haalbare en innovatieve oplossingen te komen. Het gaat om praktische, bruikbare interventies die aansluiten bij de context van de school.”

Co-creatie is daarbij belangrijk: “Door leerlingen, leraren, ouders en leidinggevenden mee te nemen in het proces, worden oplossingen gedragen en direct toepasbaar in de praktijk.” Design thinking kan bovendien zorgen voor versnelling van innovatie: “In plaats van lange trajecten die blijven hangen in beleidsplannen, biedt design thinking korte cycli van prototyping en testen, en dat zorgt voor zichtbaar resultaat in een kortere tijd. Experimenteren geeft bovendien ruimte; er mogen ook dingen mislukken.”

Ruimte voor iedereen

Behalve deze ‘concrete’ resultaten heeft design thinking ook een positieve invloed op de mensen die erbij betrokken zijn, vult Erik aan: “Onderwijsprofessionals ervaren vaak frustratie door complexe en taaie vraagstukken. Design thinking geeft ruimte voor creativiteit, experiment en verbeeldingskracht, en dat brengt energie, plezier en betrokkenheid terug in veranderprocessen.”

Hij legt uit dat deze methode ruimte biedt voor iedereen: “Het proces nodigt verschillende perspectieven uit, waardoor iedereen zich gehoord en gezien voelt. Dit versterkt eigenaarschap en samenwerking in teams. Van probleemdruk ga je daardoor naar oplossingskracht: de beleving verandert van ‘we lopen vast’ naar ‘we zien kansen’.”

Uitdagingen

Design thinking draagt ook bij aan beter onderwijs, vertellen de adviseurs. Eline: “Het onderwijs staat voor grote uitdagingen, denk aan basisvaardigheden, kansengelijkheid, digitalisering en inclusie. Met design thinking kun je deze grote, soms verlammende vraagstukken voor jouw context aangaan. De methode draagt bovendien bij aan een cultuur van continu verbeteren.”

Erik vult aan: “Je innoveert vanuit waarden: het proces begint bij de beleving van de leerling en leraar, en eindigt bij betekenisvolle vernieuwing die niet alleen ‘werkt’, maar ook klopt met de visie en identiteit van de school. Dat maakt de oplossingen die je met behulp van design thinking bereikt, toekomstbestendig: door samen te ontwerpen en te experimenteren, leren scholen zichzelf opnieuw uitvinden en zich aan te passen aan een veranderende wereld.”

Workshop

Erik, Eline en Hannie weten vanuit ervaring met schoolteams dat design thinking een goede methodiek is om belangrijke zaken in het onderwijs van de grond te laten komen, zoals anders organiseren. Eline: “Anders organiseren begint bij anders denken. Er is geen handleiding voor; op elke school zal de oplossing anders zijn. Juist daarom past design thinking zo goed bij anders organiseren: je kijkt met een andere bril op vanuit verschillende perspectieven naar complexe vraagstukken.”

B&T heeft een eerste bijeenkomst georganiseerd met vijftien scholen, waarin de mogelijkheden van design thinking in het onderwijs werden verkend. Hannie Doornbos: “Alle scholen gaven toen aan dat ze anders leerden kijken naar problemen. Op basis van die goede ervaringen bieden we nu geïnteresseerde scholen een workshop voor hun team aan. Zo’n workshop is maatwerk en past bij de situatie, het doel en de ontwikkeling van de school. Zo kun je laagdrempelig kennis en ervaring opdoen met het proces van design thinking, maar kun je ook verkennen of je dat proces zou kunnen toepassen op complexe uitdagingen binnen het team of de organisatie. Want je leert als team vaardigheden die je ook voor andere problemen kunt inzetten.”

Meer weten?

Ben je geïnteresseerd in design thinking? Zou je een workshop op jouw school willen organiseren? Neem dan contact met ons op!