Samenwerking en fusie

Een passend antwoord op veel uitdagingen

Samenwerking is en blijft de komende jaren een belangrijk thema in het onderwijs. Dat is niet verrassend. Samenwerking blijkt een passend antwoord op veel verschillende uitdagingen waarvoor het onderwijs zich gesteld ziet. Veelal is samenwerking ten minste een deel van de ‘oplossing’.

Hoe gaan we om met teruglopende leerlingenaantallen, het lerarentekort of uitdagingen op het gebied van passend onderwijs? Hoe zorgen we voor een breed en kwalitatief goed regionaal onderwijsaanbod, realiseren we doorlopende leerlijnen tussen onderwijssoorten (bijvoorbeeld 10-14 onderwijs), geven we de aansluiting met kinderopvang en jeugdhulp vorm (in bijvoorbeeld brede school of integraal kindcentrum), of hoe werken we aan een effectievere toeleiding naar (beschermde) arbeid? Allemaal vraagstukken waarmee u te maken kunt krijgen. En allemaal vragen waarop een vorm van samenwerking tussen onderwijsorganisaties en/of tussen onderwijsorganisaties en andere maatschappelijke partners (deels) het antwoord kan zijn.

De 5 K’s

Samenwerken is een subtiel proces dat in zekere mate te organiseren is en tegelijkertijd vraagt om ruimte om in te spelen op dat wat zich voordoet. Er spelen uiteraard rationele afwegingen. In veel gevallen kan samenwerking bijdragen aan een of meer K’s: vermindering van (relatieve) Kosten(stijging), borging of zelfs verhoging van Kwaliteit, vermindering van (personele) Kwetsbaarheid, vergroting van de slagKracht en grotere Kansen voor medewerkers.

Goed voelen

De praktijk leert echter dat het minstens zo belangrijk is dat de samenwerking voor alle betrokkenen ‘goed voelt’. En dat luistert nauw, want samenwerken gaat altijd ten koste van een deel van de ‘eigenheid’. De mate waarin varieert sterk. Dit is afhankelijk van de scope en intensiteit van samenwerking, en van de mate waarin de samenwerkingspartner(s) van elkaar verschillen. In het proces moet daarom aandacht zijn voor de ‘winst- en verliesrekening’ van samenwerken voor de verschillende organisaties en geledingen, en soms de individuen daarbinnen.

Keuze in graad van verbinding

Er bestaan allerlei gradaties van onderlinge verbinding: van relatief vrijblijvend tot intensief (en soms zelfs vrijwel onverbrekelijk). Deze gradaties vertalen zich in de vorm waarin de samenwerking gegoten wordt. Die kan dus variëren van ‘licht’ tot ‘zwaar’. Van een relatief vormvrije en vrijblijvende overeenkomst tot een meer gereguleerde en impactvolle bestuurlijke samenwerking, of zelfs scholenfusie. In de eerste plaats moet de vorm de gewenste inhoud volgen: de graad van verbinding moet de gezamenlijke ambities en onderliggende doelen faciliteren. Bij de keuze voor de vorm spelen ook mogelijke effecten en consequenties een rol: denk aan de fusietoets, werkgeverschap, ‘goed bestuur’ en medezeggenschap.

Wat kunnen wij voor u betekenen?

B&T heeft veel ervaring met samenwerking door onderwijspartners. Wij kunnen bijvoorbeeld:

• verkenningen begeleiden;
• haalbaarheidsonderzoeken uitvoeren;
• samenwerkingsprocessen begeleiden;
• adviseren over de – in uw situatie – beste samenwerkingsvorm;
• de inrichting van de samenwerking in relatie tot bestaande wet- en regelgeving begeleiden (o.a. fusietoets).

Verdieping

Waarom is er in de ene situatie sprake van een geslaagde samenwerking en lukt het in een ander geval soms al jaren niet om samenwerking van de grond te krijgen? Wat zijn de belangrijkste succesfactoren en (voorspelbare) belemmeringen voor samenwerking door onderwijsorganisaties? Wat zijn de belangrijkste ‘do’s & don’ts’? B&T-adviseurs hebben aandacht voor zowel de harde als de zachte kant van samenwerken. We brengen kennis en ervaring samen en ontsluiten deze ook vanuit de sector; want iedere situatie is uniek en toch zijn veel antwoorden te vinden in het onderwijsveld. 

Meer weten?

Wilt u meer weten over onderwijssamenwerking over organisatiegrenzen heen? Klik dan hier.
Heeft u vragen of wilt u eens van gedachten wisselen over een vraagstuk op het terrein van samenwerking? Neem dan gerust contact met ons op.