Hoe bewust bestuur jij?

Over koers houden en niveaus van verantwoordelijkheid

De rol van de bestuurder is in de praktijk niet altijd eenduidig – net als die van de schoolleider. Hoe bestuur je bewust en maak je onderbouwde, verantwoorde keuzes en afwegingen?

Voor onze whitepaper Bewust besturen in het funderend onderwijs gingen we op zoek naar hoe een goede besturingsfilosofie eruitziet. En naar wat de meerwaarde ervan is, en voor wie. Hoe worden besturingsfilosofieën geformuleerd en waar gaan ze op in? Wat wordt ermee beoogd en hoe sluit een filosofie aan op andere instrumenten die in onderwijsorganisaties worden gebruikt?

Vijf maal R

De antwoorden op deze vragen werkten we uit in het R’en-model. Dit model bestaat uit vijf kernelementen: richten, realiseren, rekenschap afleggen, relatie onderhouden en ruimte definiëren. En uit twee ‘schilelementen’: rol(neming) van de bestuurder en reflecteren. Samen geven de elementen aan dat een goede besturingsfilosofie aansluit op wat de organisatie nodig heeft, rekening houdt met het verleden en richting geeft aan de toekomst.

Verwachtingen

De besturingsfilosofie van de bestuurder hangt nauw samen met wat er van een bestuurder wordt verwacht. Daarin kun je drie niveaus van verantwoordelijkheid onderscheiden, zo zetten we uiteen in het artikel ‘De onderwijsbestuurder: verantwoordelijkheid op niveau’: een individuele, een collegiale en een collectieve verantwoordelijkheid.

Deze drie niveaus kunnen elkaar versterken, maar ook met elkaar schuren. Het is niet eenvoudig om op alle drie de niveaus tegelijk koers te houden, ook in de ogen van anderen. Dat vraagt om een goede balans tussen de verantwoordelijkheid voor de eigen organisatie, voor collega-besturen in de regio en voor de sector als geheel. Een heldere besturingsfilosofie draagt bij aan duidelijkheid over de verwachtingen bij deze balans en aan het maken van consistente, onderbouwde en bewuste keuzes waarin de delen binnen de onderwijsorganisatie een samenhangend geheel vormen.

Meer weten?

Wil je meer weten over het formuleren van een besturingsfilosofie? Of over de drie niveaus van verantwoordelijkheid en hoe die je helpen bij het bepalen van doelen, prioriteiten en strategieën? Neem contact met ons op!