Onderwijsbestuurders en hun rol aan de top

Eenzaam maar niet alleen

Eenzaam maar niet alleen… De iets oudere lezers zullen deze woorden herkennen als de titel van memoires van koningin Wilhelmina. Als koningin had zij een grote bestuurlijke verantwoordelijkheid, en dat ook nog eens in crisis- en oorlogsjaren. Die verantwoordelijkheid moest zij in eenzaamheid dragen. Eenzaam, terwijl zij als koningin toch zelden alleen was. Hoe vergelijkbaar is de eenzaamheid van bestuurders in onderwijsorganisaties…

Ook bestuurders zijn zelden alleen. Ze hebben volle agenda’s met veel vergaderingen en persoonlijke gesprekken. Ze worden omringd door directeuren, stafondersteuners, toezichthouders en adviseurs. Maar als puntje bij paaltje komt, staan onderwijsbestuurders vaak eenzaam in hun bestuurlijke verantwoordelijkheid. (Of op z’n best met tweeën als sprake is van een tweehoofdig college van bestuur.)

Last

En die (eind!-)verantwoordelijkheid is niet mis. Bestuurders dragen de rol¹ van boegbeeld, strategisch leider, ondernemer, werkgever, verbinder, bedrijfsvoerder en hebben – last but not least – een voorbeeldfunctie als het gaat om integriteit en gedrag (the tone at the top). Deze rollen confronteren bestuurders vaak met menselijk leed; denk aan het ontslag van een disfunctionerend personeelslid. En ze leveren veel ethische dilemma’s op; hoelang handhaaf je een ‘moeilijke’ leerling? En dan hebben we het nog over een normale situatie waarin ‘alles goed gaat’. Hoe zwaar weegt die last als het echt spannend wordt door druk van binnenuit (directeuren, toezichthouders, medewerkers) of van buitenaf (boze ouders, kritische overheden, vervelende collega-besturen)?

Keerzijde

De medaille heeft natuurlijk ook een keerzijde: bestuurders zijn in staat invloed uit te oefenen op fundamentele veranderingen en kunnen soms richting kiezen. Maar ook dan: welke richting is de goede?

De functie van onderwijsbestuurder is betekenisvol en mooi, maar vraagt ook veel afwegingen die de meeste bestuurders in eenzaamheid maken. Ondanks de vele mensen om hen heen.

Spiegel

Nog niet zo lang geleden organiseerde B&T een themabijeenkomst met Yvonne Burger over haar boek Spiegel aan de top.² Daar bleek dat er onder bestuurders veel interesse bestaat voor zelfreflectie op bestuurlijk handelen. Zeer verklaarbaar dus, gelet op hun positie en rol in onderwijsorganisaties. Voor dergelijke reflectie- en coachinggesprekken bestaat geen recept. De verschillen in dynamiek en dilemma’s vragen telkens om een aanpak ‘op maat’. Vooral een goede relatie, een stevige vertrouwensbasis en een persoonlijke klik zijn van belang. Een concrete adviesvraag hoeft er niet te zijn.

Vrijblijvend en vertrouwelijk

B&T-adviseurs zíen en respecteren bestuurders met hun verantwoordelijkheden en dilemma’s en zijn beschikbaar om met hen in gesprek te gaan. Het kan gaan om een los gesprek, maar ook als u wat vaker wilt sparren of voor een executive coachingtraject kunt u bij ons terecht. Wij hebben adviseurs met brede ervaring in het bestuurlijke krachtenveld en bekendheid met bestuurlijke dilemma’s. Een aantal van ons is ook gecertificeerd als coach. Benader ons gerust voor een vrijblijvend, vertrouwelijk gesprek. Wij zijn daarvoor graag beschikbaar.

Noten

1. Ontleend aan: Chris Tils (2011). Leiden met liefde. Op zoek naar de nieuwe onderwijsbestuurder.
2. Yvonne Burger (2013). Spiegel aan de top. Over de praktijk van executive coaching.