De afronding van het schooljaar is traditioneel een drukke periode, helemaal na de coronahectiek. Dit jaar vraagt ook het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) veel tijd. Wij merken dat scholen veel vragen hebben over het NPO. In dit artikel laten we enkele adviseurs aan het woord die de afgelopen weken verschillende scholen hebben bijgestaan op het terrein van het NPO. Met welke issues hebben schooldirecties het meest te maken?
Hans Sandtke is projectleider van Leren verbeteren, een project dat B&T uitvoert in opdracht van het ministerie van OCW. Leren verbeteren ondersteunt scholen in het voortgezet onderwijs bij het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Juist voor scholen met een kwaliteitsprobleem geldt dat de knelpunten die er al waren, door de coronacrisis groter zijn geworden.
De vragen die Hans krijgt, zijn vooral: Hoe moeten we ondersteuning via het NPO aanpakken?, Waar begin je? Hoe kom je erachter waar de achterstanden en de problemen zitten? Welke informatie heb je nodig?
Deze vragen moeten eerst beantwoord worden voordat je met de onderwijskwaliteit aan de slag kunt. De volgende stap is om met de adviseurs van Leren verbeteren te sparren wat de beste aanpak is. Wat helpt om te voorkomen dat er over een paar jaar echte leerachterstanden manifest worden? Het kan nu gaan om leerlingen die in hun eerste of tweede schooljaar een achterstand oplopen. Hoe voorkomen we dat deze leerlingen in het examenjaar te weinig basis hebben, of dat hun studiehouding of studievaardigheid onvoldoende is?
Als je in kaart hebt gebracht wat de achterstanden zijn, dan dien je vervolgens te bepalen welk programma je gaat aanbieden. Of welke strategie je kiest om de achterstanden weg te kunnen werken. Dit proces bestaat uit drie stappen. Allereerst moet je goed in kaart brengen wat er precies aan de hand is. Vervolgens maak je een inhoudelijk plan. De derde stap betreft de personele invulling. Hoe richt je die zo in dat leerlingen de juiste ondersteuning krijgen?
Geke Bakker is als adviseur werkzaam voor een onderwijsstichting met 18 basisscholen. Zij ondersteunt de schooldirecteuren in het denkproces en helpt hen de vraagstukken in kaart te brengen, waarbij ze de kaders van het NPO in de gaten houdt. Als projectleider vervult ze een spilfunctie tussen schooldirecteuren en stafafdelingen, zoals HR, control en onderwijs & kwaliteit, waarbij ze de aanwezige expertise samenbrengt. Ze begeleidt de schooldirecteuren en het bestuur bij hun vraagstukken, en bekijkt hoe de directeuren hier samen in kunnen optrekken en van elkaar kunnen leren.
Het bestuur van de stichting heeft zelf een kader voor het NPO geformuleerd en een leidraad ontwikkeld voor het tot stand komen van de schoolprogramma’s. Geke is daarbij aangesloten en heeft een passend format gemaakt. De school geeft hierin de analyse van de schoolscan, formuleert de doelstellingen en benoemt de acties om hieraan te werken. De eerste focus ligt op de veranderde ontwikkelbehoeftes van leerlingen na het afgelopen jaar. Het tweede aandachtspunt is het versterken van zwakke plekken in de scholen. Samen met schooldirecteuren, beleidsmedewerkers en het bestuur kijkt Geke waar kansen voor professionalisering liggen, zodat het NPO een duurzaam effect heeft.
Remco van der Dussen adviseert een onderwijsbestuur in Amsterdam rond het NPO. De ondersteuningsbehoefte van deze onderwijsinstelling is tweeledig: alle scholen hebben behoefte aan ondersteuning op twee thema’s (blended learning en taalonderwijs) én ze willen aandacht voor het wegwerken van de vertragingen. Door met name op de inzet van ICT en taalonderwijs te focussen, gaan alle scholen zich daarop ontwikkelen, dat wordt bestuurlijk aangestuurd. Remco geeft leiding aan een team van adviseurs dat ondersteuning als ‘critical friend’ van de schooldirecteuren bij het nog scherper formuleren van de ambities en speerpunten. Hierdoor worden de schooldirecteuren geholpen bij de totstandkoming van hun schoolprogramma’s zodat de schoolprogramma’s tijdig kunnen worden voorgelegd aan de MR.
Remco merkt dat het lerarentekort nog duidelijker zichtbaar wordt. Bij het gezamenlijk opstellen van plannen en de inzet van de middelen die nodig zijn om de onderwijskwaliteit te verbeteren, is goed personeel nodig. Ook hoort hij van schoolleiders dat ze het zo vlak na de coronacrisis lastig vinden om aan plannen te werken. Ze vinden het prettig om daar met een adviseur over te sparren en dat dit traject vanuit het bestuur gecoördineerd wordt.
Heeft u behoefte aan ondersteuning bij de invulling van het NPO binnen uw school of bestuur? Neem dan contact op met een van de adviseurs van B&T.